Serbest bölgeler, dünya genelinde ekonomilerdeki görülecek büyümeyi teşvik etmek, ticaret ve alışverişleri kolaylaştırmak ve yatırım çekmek amacıyla oluşturulan özel ekonomik bölgelere denir. Bu bölgelerin genellikle gümrük vergileri, vergi avantajları, düzenlemeler ve diğer ticaret kısıtlamaları konusunda özel ayrıcalıklara sahip oldukları söylenebilir. Serbest bölgeler getirdiği özel ayrıcalıklarla beraber hem yerel işletmeler hem de uluslararası şirketler için cazip iş fırsatları sunar. Türkiye’de de benzer şekilde bulunan serbest bölgeler, ülkenin ekonomik büyümesine katkıda bulunurken aynı zamanda dış ticareti de destekler.
Türkiye serbest ticaret bölgeleri ihracat konusunda yatırımları teşvik etmek için kurulmuştur. Ancak serbest bölgeden ithalat da mümkündür. Gümrük prosedürleri arasında yer alan yasa ve düzenlemeler bu serbest bölgelerde uygulanmaz ya da kısmen uygulanır. Doğrudan yabancı yatırımı ve teknolojiye kısa sürede erişim amaçlanarak düzenlenen bu bölgeler, uluslararası ticarette büyük avantaj sağlar.
Türkiye’de serbest ticaret bölgeleri yaklaşık 2000 şirkete ev sahipliği yaparken bunun neredeyse 500’ü yabancı sermayelidir. Büyük bir ticaret hacmi sağlayan bu şirketler Türkiye’de bulunan serbest bölge düzenlemelerinin izin verdiği faaliyetlerde ihracat yapabilir. Bu faaliyetler ise üretim, Ar-Ge, yazılım, genel ticaret, ambalajlama, bankacılık, sigortacılık, montaj, depo operasyonları, bakım hizmetleridir. İthal mallar depolanabilir, sergilenebilir, elden geçirilebilir, yeniden paketlenebilir, yeniden etiketlenebilir veya yeni bir ürün olarak yeniden sunulabilir.
Türkiye serbest bölge ticaretinin yapıldığı 21 alana sahiptir. Çoğu AB olmak üzere Orta Doğu pazarı yakınında bulunan bölgeler de mevcuttur. Türkiye’de serbest bölgeler nedir? sorusu ise Mersin Limanı ve Yumurtalık Bölgesi, Ege Denizi, İzmir, Antalya, Denizli, Kayser, Gaziantep, Mardin, İpekyolu, Filyos, Trabzon, Samsun, Rize ve İstanbul sınırları içindeki pek çok bölge olarak yanıtlanabilir.
İşletici deyimi: serbest bölgenin yerli veya yabancı özel sektör veya kamu tarafından işletilmesi halinde, bölgeyi işleten kuruluşu
Kullanıcı deyimi: faaliyet ruhsatı alan ve serbest bölgede belli bir işyeri bulunan gerçek veya tüzel kişiyi,
Faaliyet Ruhsatı; Serbest bölgede faaliyette bulunma ruhsatını,
Özel Hesap; Serbest Bölge gelirlerinin toplandığı Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası nezdinde açılan özel hesabı,
Giriş İzin Belgesi; Faaliyet Ruhsatı ve Depo Kullanma Belgesi alan gerçek veya tüzel kişiler ve bunların temsilci, görevli ve işçileri ile bölgede her türlü iş veya işlemlerini yürüten kişiler için
düzenlenen belgeyi,
Özel İzin Belgesi; Serbest Bölgeye iş görüşmesi, ziyaret ve benzerleri gibi kısa süreli, süreklilik arz etmeyen girişler için verilen belgeyi,
Görev Kartı; Bölge Müdürlüğü ile diğer kamu kurumu birimlerinde ve İşletici veya B.K.İ. nezdinde çalışan görevliler için düzenlenen belgeyi,
Araç Giriş Kartı; Bölge Müdürlüğünün uygun görüşüne istinaden İşletici veya B.K.İ. tarafından, bölgede faaliyet gösteren Kullanıcılar ile Giriş İzin Belgesi veya Görev Kartı olanlar için düzenlenen kartı,
Ziyaretçi Araç Giriş Kartı; Süreklilik arz etmeyen günlük araç giriş ve çıkışlarında kullanılan, Bölge Müdürlüğü tarafından düzenlenen kartı,
Tarife; Serbest Bölgede faaliyet gösteren gerçek ve tüzel kişilere verilen yer ve hizmet ücretlerini gösterir tarifeyi,
Açık Alan Kullanma Belgesi; Serbest Bölgede sınırlı süreli açık alan kullanımına izin verme belgesini,
İfade eder.
